VERANDERINGE AAN SLEGTE SKULD TOELAE

Die meeste Suid-Afrikaanse besighede word een of ander tyd blootgestel aan kredietrisiko in die vorm van slegte skulde. Alhoewel belastingbetalers ongetwyfeld verkies om die skuld te verhaal, bied die Inkomstebelastingwet[1] ’n mate van verligting in gevalle waar skuld sleg of twyfelagtig geword het.

Nie alleen maak Artikel 11(a) voorsiening vir die aftrekking van verliese wat werklik aangegaan is in die produksie van inkomste nie, maar artikel 11(i) en 11(j) is spesifiek gemik op ’n aftrekking of toelaag vir slegte skuld en twyfelagtige skuld onderskeidelik. Hierdie twee bepalings is egter omstrede hoofsaaklik om twee redes. Eerstens is daar geen riglyn in die Wet, of ’n duidelike toets wat in die regspraak gevestig is, vir wanneer ’n skuld net as sleg of “twyfelagtig” beskou word of inderdaad “sleg” geword het nie. Dit is ’n belangrike oorweging aangesien dit bepaal of belastingbetalers ’n permanente volle aftrekking van die bedrag ingevolge artikel 11 (i) kan eis of slegs ’n toelaag kragtens artikel 11(j) kan eis wat weer in belasbare inkomste ingesluit moet word in die daaropvolgende jaar.

Tweedens is die waarde van die toelae wat belastingbetalers kan eis ten opsigte van “twyfelagtige” skuld, ’n geskilpunt tussen belastingbetalers en die SAID. Tradisioneel het belastingbetalers ’n 25%-toelaag ten opsigte van sulke skuld geëis, maar sommige belastingbetalers, veral in die kleinhandel- en ongesekureerde skuldmark, is deur die SAID aangevat oor die redelikheid van die toelae. Onlangs is daar egter ’n poging deur die wetgewer aangewend om sekerheid te verskaf oor die slegteskuldstelsel, ten minste ten opsigte van die tweede waarde van toelaes vir “twyfelagtige” skuld.

Sedert 1 Januarie 2018 kan banke 25% eis van ’n waardedalingsverlies, bereken volgens die Internasionale Finansiële Verslagdoeningstandaarde (IFVS). In die konsep-Wysigingswetsontwerp op Belastingwette 2018, wil die wetgewer hierdie toelaag uitbrei om ander belastingbetalers in te sluit en spesifiek soos volg:

• Maatskappye wat ingevolge IFVS verslag doen: 25% van die verliestoelaag met betrekking tot waardedaling soos bereken in IFVS 9 (uitgesluit huurkontrak ontvangbare rekenings); en
• Maatskappye wat nie ingevolge IFVS verslag doen nie: 25% van die nominale waarde van twyfelagtige skuld wat 90 dae agterstallig is.

Alhoewel die voorstel om sekerheid te verskaf verwelkom word, het sommige belastingpraktisyns vertoë tot die Nasionale Tesourie gerig oor die verskil in behandeling van belastingbetalers wat ingevolge IFVS verslag doen, en dié wat dit nie doen nie.

Terwyl IFVS 9 voorsiening maak vir óf ’n algemene óf ’n vereenvoudigde benadering (of ’n kombinasie daarvan) wat oor ’n groep finansiële bates (skulde) toegepas kan word, en wat ook historiese inligting kan oorweeg, sal van belastingbetalers wat nie ingevolge IFVS 9 verslag doen nie verwag word om ’n individuele raming van elke skuld te maak om te bepaal of so ’n skuld agterstallig is vir 90 dae of langer. Dit kan praktiese probleme veroorsaak waar debiteure verskillende voorwaardes het of wanneer betalings verskuldig is (bv. 30 dae na faktuurdatum of 30 dae na staatdatum), veral waar belastingbetalers ’n beduidende getal lae-waarde debiteure het.

Daar word voorgestel dat geen onderskeid getref moet word tussen belastingbetalers wat ingevolge IFVS 9 verslag doen en belastingbetalers wat dit nie doen nie, maar eerder dat die leiding van IFVS 9 gebruik kan word om enige waardedaling te bepaal, selfs vir belastingbetalers wat nie in terme van IFVS 9 rapporteer nie. Dit sal ook enige inkonsekwente behandeling van belastingbetalers uit die weg ruim, afhangende van die finansiële verslagdoeningsraamwerk waaraan hulle onderhewig is. Die voorstel is dus dat enige belastingpligtige wat nie volgens IFVS verslag doen nie kan kies om IFVS 9 toe te pas in die bepaling van sy artikel 11(j)- toelaag. Voorleggings word tans deur die Nasionale Tesourie oorweeg.

[1] 58 van 1962 (“die Wet”)

Hierdie artikel is ʼn algemene inligtingsblad en moet nie as professionele advies beskou word nie. Geen verantwoordelikheid word aanvaar vir enige foute, verlies of skade wat ondervind word as gevolg  van die gebruik van enige inligting vervat in hierdie artikel nie. Kontak altyd ʼn finansiële raadgewer vir spesifieke en gedetailleerde advies. (E&OE)